Çin'deki eski Türk diplomat Noyan Rona: "Büyük ülkenin lideri olmak zor, iyi bir lider olmak çok daha zor"

2012-2014 yılları arasında Türk diplomat olarak görev yapan Noyan Rona, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile üç kez görüştü. Rona, ilk iki görüşmesinde Türkiye'nin baş tercümanı olarak, üçüncü kez ise 30 yıldan fazla yaşadığı şehir olan Shanghai'de Xi ile bir araya geldi. Noyan Rona, kendi izlenimleriyle Xi Jinping'i anlattı. Noyan Rona, Çin'in en büyük lideri olarak Xi'nin böylesine büyük bir ülkenin lideri olmasının çok zor bir görev olduğunu ve iyi bir lider olmasının ise çok daha zor bir başarı olduğunu söyledi.
Rona, "Lujiazui bölgesine geldiğinizde, burası size uluslararası metropol hissi verebilir. Burada Shanghai'nin gelişmesini hissediyorsunuz. Puxi bölgesindeyseniz Shanghai tarihini hissedebilirsiniz. Pudong bölgesinin dışa açılması ve geliştirilmesi politikası uygulandıktan sonra Shanghai hızla gelişti. Shanghai'da ne kadar uzun yaşarsam, Shanghai'yi o kadar çok seviyorum. Çin gibi büyük bir ülkenin lideri olmak harika bir şey. Benim adım Noyan Rona. Ben Türküm. Çin lideriyle üç kez görüştüğüm için kendimi şanslı hissediyorum. 1983 yılında, Çin ve Türkiye arasında kültür alışverişi anlaşması yapıldı. Bu anlaşmaya göre iki ülke her yıl birbirine 5 yabancı öğrenci gönderebilir. Ben Çin'e gönderilen ilk öğrenciydim. Ve o zamanlarda sınavı geçtikten sonra Çin'e geldim. O vakit Türkiye sadece beni Çin'e gönderdi" dedi.
Çin'in reformu ve dışa açılmasından sonra Wuhan Üniversitesi'nin ilk kez yabancı öğrenci kabul ettiğini söyleyen Rona, "İlk grupta sadece 14 öğrenci vardı. Ve aralarında sadece ben yüksek lisans öğrencisi olarak kabul edildim. Diğerleri ise ileri çalışmalara katılmak için geldiler. Wuhan Üniversitesi'nde yüksek lisansımı bitirdikten sonra Türk diplomatı oldum. Çin'deki Türkiye Büyükelçiliği'nde ve Shanghai'daki Türkiye Başkonsolosluğu'nda art arda çalıştım. Çin'de 38 yıldır yaşıyorum. Şubat 2012, Xi Jinping Çin Cumhurbaşkan Yardımcısı olduğu dönemde, Türkiye'yi ziyaret etti. O zaman ben Türkiye'nin baş çevirmeni olarak Xi ile görüştüm ve çok büyük onur duydum. İlk defa bu kadar genç bir Çinli lider görüyordum. Xi, çok net mandarin Çincesi konuştu. Çok sevindim. Net düşüncelerle konuştu, İşleri iyice anlattı. Ama tercümanlık yaparken biraz zorlandım. Çünkü çok sayıda ata sözü ve metafor kullandı. Bunların tercümanlığı zordur. Bu, onun yüksek bilgili bir insan olduğunu gösterir. İstanbul'da bir gün geçirdi. Ona eşlik ettim. Çok samimi bir insan olduğunu hissettim. Onunla samimi bir şekilde konuşabildim. Benim Xi ile ikinci görüşmem, iki ay sonra oldu.
O dönem Türkiye Başbakanı Çin'i ziyaret etti. Görüşmeden sonra Xi, beni övdü ve bana 'Çincen çok iyi' dedi. 'Çok teşekkür ederim Sayın Cumhurbaşkanı' dedim" şeklinde konuştu.
2014 yılında Shanghai'de düzenlenen yabancı uzmanlar sempozyumunda, sırayla Xi'nin gelmesini beklediklerini söyleyen Rona, "Ben ilk sıradaydım. Xi bizimle birer birer tokalaştı. Xi'nin bana geldiği zaman, 'Sayın Cumhurbaşkanı, beni hatırladınız mı? Türkiye'yi ziyaret ettiğinizde tercümanınız olmuştum' dedim. O durdu. Ve bana, 'Alın yazımızda varmış' dedi. O öyle söylediğinde, herkes gülümsedi. Çok güzel bir atmosferdi. 2020 yılında, Çin yoksullukla mücadelesinde başarıya ulaştı. Bu harika bir sonuç. Shanghai'deki on fakir öğrenciye on yıldır yardım ediyorum. Her zaman, Shanghai'nin bir üyesi olduğumu hissediyorum. 2013 yılında Xi, "Kuşak ve Yol" inisiyatifini önerdi. Bu girişim altında Türkiye birçok ekonomik fayda gördü ve Çin-Türkiye ilişkileri yeni bir seviyeye ulaştı. Yeni alanlarda işbirlikleri yapıldı. 2013 yılından beri, Çin, büyük bir gelişim, farklı alanlardaki gelişimleri kazandı. Bu, harika bir şey. Çok harika. Bu kadar büyük bir ülkenin lideri olmak çok zor, iyi bir lider olmak daha da zordur. Bence Xi, çok ciddi ve ulu bir insan. Ona saygı duyarım" diye konuştu.