Sıcak Çarpması: Göz Ardı Edilen Sessiz Tehlike
Dr. Battal YıldırımKüresel ısınmanın giderek daha somut etkilerini hissettiğimiz bugünlerde, sadece çevresel değil aynı zamanda ciddi bir halk sağlığı sorunu da sessizce büyüyor: Sıcak çarpması.Artık yaz aylarında sadece terlemekle kalmıyor, zaman zaman nefes almakta bile zorlanıyoruz. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün verilerine göre 2015 yılı, kayıtlı en sıcak yıl olarak tarihe geçti. Türkiye de bu trendin dışında değil. 1997 ile 2011 yılları arasında sıcaklık ortalamalarının ciddi şekilde arttığını biliyoruz.Bu artışın sadece bir iklim verisi olmadığını, yaşanan sağlık vakaları da gösteriyor. Örneğin 2003 yılında Fransa’da meydana gelen sıcak hava dalgası sırasında 15 binden fazla kişi hayatını kaybetti. Bu, sadece bir istatistik değil; göz göre göre gelen bir felaketti.Peki bu sıcaklık neden bu kadar etkili?
İnsan vücudu, sıcak ortamlarda bile ısısını sabit tutmak için olağanüstü bir çaba sarf eder. Kalp daha hızlı atar, damarlar genişler, terleme mekanizması devreye girer. Fakat bu sistemlerin her biri bir noktadan sonra yetersiz kalabilir. Özellikle ileri yaşta olanlar, çocuklar, kronik hastalığı bulunanlar ve açık havada çalışanlar bu açıdan büyük risk altındadır.Sıcak çarpmasında vücut ısısı 40°C’yi aşar ve beyin ısısı düzenleyemez hale gelir. Bu durumda, merkezi sinir sistemi, kalp, böbrekler ve kaslar ciddi hasar görebilir. Hipotalamus etkilenirse terleme bile durur. İşte bu aşamada tablo ölümcül olabilir.Sıcak çarpmasının belirtileri arasında:
• Şuur bulanıklığı
• Kas krampları
• Yüksek ateş
• Nabızda artış
• Terlemenin durması
• Ciltte kızarıklık ve kuruluk
gibi semptomlar görülebilir.Ne Yapmalı?
Sıcak çarpmasından şüphelenilen kişiye ilk yapılması gereken şey; onu serin bir ortama almak ve soğutmaya başlamaktır. Üzerindeki fazla giysileri çıkarın, cildini ıslatın, vantilatör ya da klimayla serinletin. Bilinci kapalıysa ağızdan sıvı verilmemeli, acil yardım çağrılmalıdır.Günün en sıcak saatlerinde (11.00–16.00) dışarı çıkmaktan kaçının. Bol sıvı tüketin. Vücut sıvı kaybını su ile değil, mineral içeriği olan içeceklerle de dengeleyin. Unutmayın; yaşlı bireyler ve çocuklar, sıcak hava dalgalarından en çok etkilenen gruplardır.⸻Sıcaklara Alışmayın, Önlem Alın
Gelişen teknolojiyle birlikte iklim değişikliği artık hayatımızın bir parçası. Ama bu değişime adapte olurken sağlığımızdan olmamayı öğrenmemiz gerek. “Alışmak” yerine “önlem almak”, hem bireysel hem de toplumsal olarak en akılcı yol olacaktır.Haber Merkezi
Dr. Battal YıldırımKüresel ısınmanın giderek daha somut etkilerini hissettiğimiz bugünlerde, sadece çevresel değil aynı zamanda ciddi bir halk sağlığı sorunu da sessizce büyüyor: Sıcak çarpması.Artık yaz aylarında sadece terlemekle kalmıyor, zaman zaman nefes almakta bile zorlanıyoruz. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün verilerine göre 2015 yılı, kayıtlı en sıcak yıl olarak tarihe geçti. Türkiye de bu trendin dışında değil. 1997 ile 2011 yılları arasında sıcaklık ortalamalarının ciddi şekilde arttığını biliyoruz.Bu artışın sadece bir iklim verisi olmadığını, yaşanan sağlık vakaları da gösteriyor. Örneğin 2003 yılında Fransa’da meydana gelen sıcak hava dalgası sırasında 15 binden fazla kişi hayatını kaybetti. Bu, sadece bir istatistik değil; göz göre göre gelen bir felaketti.Peki bu sıcaklık neden bu kadar etkili?
İnsan vücudu, sıcak ortamlarda bile ısısını sabit tutmak için olağanüstü bir çaba sarf eder. Kalp daha hızlı atar, damarlar genişler, terleme mekanizması devreye girer. Fakat bu sistemlerin her biri bir noktadan sonra yetersiz kalabilir. Özellikle ileri yaşta olanlar, çocuklar, kronik hastalığı bulunanlar ve açık havada çalışanlar bu açıdan büyük risk altındadır.Sıcak çarpmasında vücut ısısı 40°C’yi aşar ve beyin ısısı düzenleyemez hale gelir. Bu durumda, merkezi sinir sistemi, kalp, böbrekler ve kaslar ciddi hasar görebilir. Hipotalamus etkilenirse terleme bile durur. İşte bu aşamada tablo ölümcül olabilir.Sıcak çarpmasının belirtileri arasında:
• Şuur bulanıklığı
• Kas krampları
• Yüksek ateş
• Nabızda artış
• Terlemenin durması
• Ciltte kızarıklık ve kuruluk
gibi semptomlar görülebilir.Ne Yapmalı?
Sıcak çarpmasından şüphelenilen kişiye ilk yapılması gereken şey; onu serin bir ortama almak ve soğutmaya başlamaktır. Üzerindeki fazla giysileri çıkarın, cildini ıslatın, vantilatör ya da klimayla serinletin. Bilinci kapalıysa ağızdan sıvı verilmemeli, acil yardım çağrılmalıdır.Günün en sıcak saatlerinde (11.00–16.00) dışarı çıkmaktan kaçının. Bol sıvı tüketin. Vücut sıvı kaybını su ile değil, mineral içeriği olan içeceklerle de dengeleyin. Unutmayın; yaşlı bireyler ve çocuklar, sıcak hava dalgalarından en çok etkilenen gruplardır.⸻Sıcaklara Alışmayın, Önlem Alın
Gelişen teknolojiyle birlikte iklim değişikliği artık hayatımızın bir parçası. Ama bu değişime adapte olurken sağlığımızdan olmamayı öğrenmemiz gerek. “Alışmak” yerine “önlem almak”, hem bireysel hem de toplumsal olarak en akılcı yol olacaktır.Haber Merkezi
